Idą wybory, znowu będzie śmietnik. Czy wiesz gdzie nie można umieszczać materiałów wyborczych?

Zbliżające się wybory samorządowe, zaplanowane na 7 kwietnia, skłaniają nas do przypomnienia komitetom wyborczym o tym, gdzie nie można umieszczać materiałów wyborczych. Przepisy określają bowiem kwestię umieszczania plakatów wyborczych w pasie drogowym dróg krajowych.

Miejsca, gdzie nie można umieszczać materiałów wyborczych

Aby umieścić plakat wyborczy w pasie drogowym drogi krajowej, konieczne jest uzyskanie zezwolenia od zarządcy tej trasy. Jest to decyzja administracyjna, związana z obowiązkowym uiszczeniem odpowiedniej opłaty za zajęcie pasa drogowego. W przypadku umieszczenia plakatu wyborczego bez wymaganej zgody, przewidziana jest kara pieniężna. Dodatkowo, miejscem, gdzie nie można umieszczać materiałów wyborczych, jest taki obszar na pasie drogowym lub w jego pobliżu, w którym plakat wyborczy może stanowić potencjalne zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Zgodnie z obecną interpretacją sądów administracyjnych, plakaty wyborcze, które posiadają cechy materiału wyborczego zdefiniowanego w art. 109 § 1 i 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2023 r. poz. 2408), są uznawane za reklamy zgodnie z art. 4 pkt 23 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 645 ze zm.). W rezultacie umieszczanie tych plakatów w pasie drogowym podlega postanowieniom art. 39 ust. 3 oraz art. 40 ust. 1, w powiązaniu z ust. 2 pkt 3 ustawy o drogach publicznych.

Czytaj też: To on zostanie prezesem Poczty Polskiej? “Nikt inny tego nie chciał”

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie potwierdził powyższą interpretację przepisów dotyczących umieszczania reklam wyborczych w pasie drogowym w wyroku z 24 sierpnia 2010 r. (sygn. akt II GSK 728/09) oraz w wyroku z 9 września 2021 r. (sygn. akt: II GSK 1910/21). Podobne stanowisko zajęły również wojewódzkie sądy administracyjne, w tym Wydział Spraw Administracyjnych w Szczecinie w wyroku z 29 sierpnia 2013 r. (sygn. akt II SA/Sz 1227/12) oraz Wydział Spraw Administracyjnych w Łodzi w wyroku z 17 lipca 2015 r. (sygn. akt III SA/Łd 449/15).

Zgodnie z postanowieniami art. 109 ustawy – Kodeks wyborczy, materiałem wyborczym uznaje się wszelki przekaz informacji publicznie upubliczniony przez komitet wyborczy i związany z organizowanymi wyborami (§ 1). Materiały wyborcze muszą jednoznacznie wskazywać komitet wyborczy, który je wydał (§ 2) i są objęte ochroną prawną (§ 3). Z kolei zgodnie z artykułem 110 § 1 Kodeksu wyborczego, plakaty i hasła wyborcze można umieszczać jedynie na ścianach budynków, przystankach komunikacji publicznej, tablicach ogłoszeniowych, słupach, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych, po uzyskaniu zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia.

Potrzebny szereg zgód

Plakat wyborczy, analogicznie do reklamowego plakatu handlowego lub usługowego, nie ma związku z kwestiami zarządzania drogami ani potrzebami ruchu drogowego. Dlatego decyzja o umieszczeniu go w pasie drogowym, niezależnie od rodzaju nośnika – czy to urządzenia zewnętrznego, czy obiektu związanego z zarządzaniem drogami i potrzebami ruchu – wymaga zgody zarządcy drogi. W związku z powyższym, umieszczenie tego typu reklam w pasie drogowym wymaga wcześniejszego uzyskania:

1. Zgody zarządcy drogi na lokalizację reklam w pasie drogowym drogi krajowej zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych, poprzez decyzję administracyjną. Wniosek o zezwolenie na umieszczenie reklamy w pasie drogowym należy skierować do odpowiedniego oddziału GDDKiA w danym województwie, dostarczając wymagane dokumenty. Wzór wniosku można znaleźć na stronach internetowych poszczególnych oddziałów GDDKiA lub w ich siedzibach.
2. Zgody zarządcy drogi na zajęcie pasa drogowego zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy o drogach publicznych, wydanej w drodze decyzji administracyjnej, w ramach której zostanie naliczona odpowiednia opłata za zajęcie pasa drogowego w wyniku umieszczenia reklamy (art. 40 ust. 6 w połączeniu z art. 40 ust. 3 ustawy o drogach publicznych). W przypadku dróg krajowych, stawki opłat za zajęcie pasa drogowego w celu umieszczenia reklam określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 czerwca 2023 r. Wysokość opłat wynosi 4 zł za każdy dzień zajęcia 1 metra kwadratowego powierzchni reklamy, zgodnie z § 4 ust. 2 pkt 2 wspomnianego rozporządzenia. Dla reklam świetlnych i podświetlanych stawka opłaty wzrasta o 100% (§ 4 ust. 3).
3. Wniosek o zezwolenie na umieszczenie reklam należy skierować do odpowiedniego rejonu GDDKiA, wskazanego w decyzji lokalizacyjnej z punktu 1. Wzór wniosku można znaleźć na stronach internetowych poszczególnych oddziałów GDDKiA lub w siedzibie rejonów/oddziałów.

Czytaj też: NATO na srebrnej monecie kolekcjonerskiej NBP

Jednocześnie należy zauważyć, że miejscami gdzie nie można umieszczać materiałów wyborczych są obszar oddziaływania skrzyżowania, znaki drogowe, wiadukty kolejowe w obszarze pasa drogowego, a także pas drogowy poza obszarem zabudowanym, z wyjątkiem terenów parkingowych i miejsc obsługi podróżnych.

Jeżeli stwierdzone zostanie zajęcie pasa drogowego poprzez umieszczenie plakatu wyborczego bez wymaganego zezwolenia, administrator drogi nałoży, w formie decyzji administracyjnej, karę pieniężną zgodnie z postanowieniem art. 40 ust. 12 pkt 1 ustawy o drogach publicznych. Kara ta wynosić będzie dziesięciokrotność opłaty ustalonej w procesie uzyskiwania zezwolenia.

Dodatkowo należy zaznaczyć, że zgodnie z postanowieniem art. 110 § 5 Kodeksu wyborczego, Policja lub straż gminna ma obowiązek usuwać na koszt komitetów wyborczych plakaty i hasła wyborcze, których sposób umieszczenia może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo bezpieczeństwu mienia bądź bezpieczeństwu w ruchu drogowym.

GDDKiA doda więcej tablic „STOP Zły kierunek” o jeździe pod prąd