Prezydent Karol Nawrocki podpisał nowelizację ustawy o Centralnym Porcie Komunikacyjnym (CPK), otwierając drogę do przyspieszenia procesu wywłaszczeń pod kluczową inwestycję infrastrukturalną w Polsce. Zmiany mają nie tylko usprawnić procedury wywłaszczenia pod CPK, ale też lepiej chronić prawa właścicieli nieruchomości objętych budową portu i sieci Kolei Dużych Prędkości. Nowe przepisy mają zrównoważyć interesy państwa i obywateli. Z jednej strony umożliwić szybszą realizację inwestycji, a z drugiej zapewnić poszanowanie prawa własności oraz godziwe odszkodowanie za wywłaszczenie.
Wywłaszczenia pod CPK będą szybsze
Nowelizacja wprowadza zupełnie nową konstrukcję decyzji lokalizacyjnej. Do tej pory samo wydanie takiej decyzji nie oznaczało automatycznego rozpoczęcia procedury odszkodowawczej. Teraz będzie inaczej – decyzja lokalizacyjna może uzyskać rygor natychmiastowej wykonalności, co oznacza, że równocześnie rozpocznie się proces ustalania wysokości odszkodowania za wywłaszczenia pod CPK, a spółka uzyska możliwość faktycznego dysponowania nieruchomością na cele budowlane. To duża zmiana dla tysięcy mieszkańców terenów objętych inwestycją, w szczególności w gminach Baranów, Wiskitki i Teresin, gdzie ma powstać nowe lotnisko. Dzięki wprowadzeniu rygoru natychmiastowej wykonalności inwestycja nie będzie musiała czekać na długie procedury administracyjne, które dotychczas spowalniały proces realizacji.
Jednym z kluczowych zapisów ustawy jest wprowadzenie minimalnego terminu na wydanie nieruchomości, co do tej pory nie było uregulowane. Brak takiego terminu często prowadził do sytuacji, w których właściciele musieli w krótkim czasie opuścić swoje domy lub gospodarstwa, nie mając wystarczająco dużo czasu na przeprowadzkę. Po zmianach termin na wydanie nieruchomości nie może być krótszy niż 120 dni od daty, gdy decyzja lokalizacyjna stanie się ostateczna. W przypadku decyzji z rygorem natychmiastowej wykonalności, 120 dni liczone będzie od dnia wydania decyzji odszkodowawczej w pierwszej instancji. To gwarantuje wywłaszczanym osobom większą stabilność i czas na dostosowanie się do nowej sytuacji.
Czytaj też: Keczupy, wina Tuska i fikołki ekipy PiS, czyli afera ws. działki pod CPK
Nowelizacja ustala także precyzyjne terminy dla wojewody, który odpowiada za określenie kwoty odszkodowania. Zgodnie z przepisami, wojewoda będzie miał 30 dni od momentu, gdy decyzja lokalizacyjna stanie się ostateczna, albo 60 dni od dnia nadania rygoru natychmiastowej wykonalności, jeśli inwestycja wymaga pilnego rozpoczęcia prac. To ważna zmiana, ponieważ do tej pory proces wyceny i wypłaty odszkodowań często się przeciągał, co budziło niezadowolenie mieszkańców. Nowe przepisy mają zapewnić większą przewidywalność i transparentność postępowań.
Zaliczki do 85% odszkodowania
Najbardziej odczuwalną zmianą dla osób, których dotkną wywłaszczenia pod CPK, jest możliwość uzyskania zaliczki na poczet odszkodowania w wysokości nawet 85 procent jego wartości. To rozwiązanie obejmie nie tylko właścicieli nieruchomości zabudowanych, ale również tych, którzy posiadają działki niezabudowane. W praktyce oznacza to, że osoby, które stracą swoje nieruchomości, będą mogły w krótkim czasie otrzymać znaczną część odszkodowania i przeznaczyć je np. na zakup nowego domu czy działki. Zgodnie z ustawą, zaliczka ma być wypłacana w ciągu 30 dni od złożenia wniosku, co stanowi istotne wsparcie finansowe w okresie przejściowym. Zgodnie z nowymi przepisami, prawo do odszkodowania przysługuje każdemu właścicielowi nieruchomości, której dotyczy decyzja lokalizacyjna CPK. Oznacza to zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorców.
Co istotne, ustawa wejdzie w życie dzień po jej ogłoszeniu, co oznacza, że zmiany w przepisach zaczną obowiązywać praktycznie natychmiast. Rząd liczy, że nowe regulacje przyspieszą kluczowe etapy przygotowań do budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego, a jednocześnie wzmocnią poczucie bezpieczeństwa prawnego osób, których nieruchomości znajdą się w obszarze inwestycji.
Czytaj też: Inflacja w Polsce niska i stabilna. Październikowy odczyt bez większych zaskoczeń
Centralny Port Komunikacyjny to jedno z największych przedsięwzięć infrastrukturalnych w historii Polski. W ramach programu powstanie centralne lotnisko między Warszawą a Łodzią oraz rozbudowana sieć Kolei Dużych Prędkości (KDP), która połączy CPK z największymi miastami kraju. Nowy port lotniczy ma początkowo obsługiwać 34 miliony pasażerów rocznie, z możliwością dalszej rozbudowy w miarę wzrostu zapotrzebowania. Budowa ma rozpocząć się w przyszłym roku, a oddanie do użytku planowane jest na 2032 rok. Szacunkowy koszt inwestycji do tego czasu wynosi 131,7 miliarda złotych. Zgodnie z planem, w 2031 roku CPK uzyska niezbędne certyfikacje, a rok później wystartuje pierwsza linia KDP łącząca Warszawę – CPK – Łódź.
Czesi obsłużą kolej przy CPK? RegioJet zapowiada walkę z Intercity
