Rosyjski sektor kolejowy stoi w obliczu poważnego kryzysu

Rosyjski sektor kolejowy może stanąć w obliczu najgłębszego kryzysu w swojej współczesnej historii. Trwająca wojna między Ukrainą oraz bezprecedensowe sankcje nałożone na Rosję mogą przekreślić rozwój branży o całe dziesięciolecia. Są jednak sektory, które mogą się rozwijać.

Rosyjski sektor kolejowy ma problemy

Rosyjski sektor kolejowy traci przez zachodnie sankcje. Jak dotąd sankcje już doprowadziły do znacznego spadku przewozów towarowych na rosyjskich kolejach, zwłaszcza w ruchu wychodzącym, który zmniejszył się o prawie 16% rok do roku. Największy spadek odnotowano w eksporcie kolejowym drewna (o 44,7 procent), rudy żelaza (o 42,9 procent) i nawozów (o 40,8 procent). Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest utrata przez Rosję głównych zachodnich rynków eksportowych.

Oddział RZD Kolei Rosyjskich oraz spedytorzy rozpoczęli już reorientację części ładunków eksportowych na alternatywne kierunki, choć pomyślna realizacja tych planów może potrwać nawet kilka miesięcy. Według analityków RZD i niektórych niezależnych analityków rosyjskich z dziedziny kolei, część tego ładunku może zostać przekierowana przede wszystkim na rynki krajowe i niektóre trasy azjatyckie.

Samo RZD nie podaje oficjalnej prognozy dotyczącej ruchu towarowego. Szef spółki, Oleg Belozerov, powiedział, że spodziewa się w tym roku ogólnego spadku o 5 procent. Wcześniej rosyjskie media informowały również, że deficyt programu inwestycyjnego RZD będzie się wahał w granicach 220-246 mld rubli (3,27-3,66 mld euro), pomimo dodatkowego dokapitalizowania monopolisty z Funduszu Dobrobytu Narodowego Federacji Rosyjskiej w wysokości 250 mld rubli oraz kolejnych 120-160 mld rubli, które planuje się uzyskać za pomocą różnych środków i źródeł, w tym taryfowych.

Czytaj też: Aeroflot powraca do Delhi. Rosjanie polecą ukradzionymi samolotami?

Pozytywy dla budowy wagonów

Tymczasem, w przeciwieństwie do przewozów towarowych, obecna sytuacja w segmencie produkcji wagonów w Rosji jest znacznie lepsza, ponieważ szybko odbija się on od dna po gwałtownym spadku na początku bieżącego roku. Obecnie segment ten spadł o 40 procent rok do roku, podczas gdy w lutym spadek ten wynosił 90 procent. Analitycy RZD oczekują, że produkcja wagonów kolejowych w Rosji w całym roku może zasadniczo odpowiadać wielkościom z 2021 r.

Jak powiedzieli w wywiadzie przedstawiciele RZD, w tym roku, pomimo obecnego kryzysu, planują kontynuować zakupy wagonów na swoje potrzeby. W bieżącym roku spółka planuje zakup 868 wagonów pasażerskich, w tym 325 do przewozów dalekobieżnych, 403 do podmiejskich i 140 wagonów do szybkich pociągów Lastochkas. Realizacja tych planów będzie częścią istniejącego programu odnowy taboru kolejowego RZD. Spółka planuje zakończyć realizację programu w całości, pomimo ostrzeżeń niektórych analityków, że wzrost kosztów taboru doprowadzi do spadku fizycznego wolumenu dostaw.

Zapewni to dodatkowe zamówienia dla wiodących rosyjskich producentów wagonów, takich jak Transmashholding, co jest szczególnie ważne w sytuacji, gdy rosyjski sektor kolejowy stoi w obliczu poważnego kryzysu. Alex Balanov, kierownik ds. projektów międzynarodowych w Transmashholding w powiedział, że firma kontynuuje projektowanie i dostarczanie nowych produktów na potrzeby swoich głównych klientów w Rosji. Jednym z takich produktów jest TEM23, czyli najnowsza czteroosiowa, dwusuwowa lokomotywa spalinowa manewrowa przeznaczona do wykonywania manewrów i rozrządów na kolejach o rozstawie 1520 mm, której testy niedawno rozpoczęły się w Rosji.

Ruch pasażerski

Niewykluczone, że przewozy pasażerskie będą w tym roku jednym z motorów wzrostu rosyjskiego sektora kolejowego. Stanie się tak głównie ze względu na gwałtowny spadek ruchu lotniczego w Rosji na trasach krajowych i zagranicznych, który wynika z zachodnich sankcji i zamknięcia niektórych lotnisk na południu Rosji, spowodowanego trwającą wojną na Ukrainie. Przyczynia się to do wzrostu popytu na pasażerskie przewozy kolejowe, zwłaszcza na wybrzeże Morza Czarnego w nadchodzącym sezonie wakacyjnym.

Tendencje te potwierdzają oficjalne statystyki RZD, według których ruch pasażerski na sieci RZD stale rośnie. W okresie styczeń-kwiecień wzrósł on o 6,5 procent, do 331,1 mln osób, natomiast w kwietniu – o 4,8 procent w porównaniu z kwietniem 2021 roku. Szczególnie silnie wzrósł ruch dalekobieżny – o 19,2 procent, do 7,7 mln osób w kwietniu i o 12,6 procent w ciągu pierwszych czterech miesięcy (do 27 mln pasażerów).

Mimo pewnych pozytywnych wiadomości dla branży, jej perspektywy są jednak niepewne, częściowo z powodu odpływu największych zachodnich graczy. Jedną z takich firm jest Siemens, który od połowy maja zaczął zawieszać swoją działalność w Rosji. W ramach tych działań niemiecki koncern wycofuje się ze spółek joint venture i wypowiada umowy serwisowe z RZD, w szczególności na utrzymanie Sapsanów, rosyjskich szybkich elektrycznych pociągów ekspresowych.

Zdaniem ekspertów, nawet w przypadku zapewnienia obsługi technicznej tych pociągów w Rosji, rosyjski sektor kolejowy będzie miał problem z zaopatrzeniem ich w podzespoły i najprawdopodobniej ten problem zostanie rozwiązany poprzez demontaż części taboru w celu pozyskania części zamiennych, tak jak ma to już miejsce w przypadku samolotów. Jednocześnie niejasna jest również sytuacja spółki joint venture Siemensa z rosyjską firmą „Ural Locomotives”, która produkuje „Lastoczki” – niemiecko-rosyjskie międzymiastowe elektryczne zespoły trakcyjne używane w wielu rosyjskich miastach.

Czytaj też: Recesja w Rosji będzie mniejsza, niż wcześniej oczekiwano

Rosja nacjonalizuje zakłady Renault, aby budować auta rodem z ZSRR